Circulariteit en Houtbouw III

Bewust duurzaam ontwerpen
Bewust duurzaam ontwerpen neemt een steeds grotere en belangrijkere rol in binnen de wereld van de architectuur. De urgentie van duurzaam bouwen wordt alsmaar duidelijker wanneer we de ontwikkelingen in de wereld maar ook in onze directe omgeving volgen. Het groeiende belang van duurzaam bouwen zien we in de praktijk onder andere terug in het toenemende aantal projecten die duurzaamheidscertificaten zoals BREEAM behalen. Dit gebeurt door middel van ingrepen op allerlei vlakken, zowel zichtbaar als onzichtbaar, van innovatieve installatietechnieken tot secuur gekozen constructie- en gevelmaterialen.

Zichtbare duurzaamheid
De voor het oog zichtbare ingrepen nemen in het bijzonder een belangrijke rol in wanneer we een duurzaam bewustzijn willen creëren bij de gebruikers en passanten van onze gebouwen. Dit betekent dat een duurzaam verantwoorde uitstraling van een gebouw van groot belang is. De uitstraling vertegenwoordigt alle duurzame ingrepen in een ontwerp en brengt deze over naar de buitenwereld. Het werken met natuurlijke materialen is hier een goed voorbeeld van. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de toepassing van houten draagconstructies, wateropvangende sedumdaken, en bamboegevelbekleding.

Circulaire wereld
De toepassing van natuurlijke materialen gaat vaak tevens gepaard met een ander belangrijk punt omtrent duurzaam bouwen, namelijk circulariteit. Wanneer het gebruik van circulaire materialen optimaal wordt ingezet, kan een gebouw als het ware compleet gedemonteerd en verplaatst worden of dienst doen als bouwmateriaal voor andere projecten. Op deze manier neemt het gebruik van uitputtende bronnen steeds verder af en wordt het begrip circulaire wereld steeds meer werkelijkheid.

Voorbeeldprojecten ‘Circulariteit & Houtbouw’
Onder de noemer ‘Circulariteit & Houtbouw’ presenteren wij een aantal van onze ontwerpprojecten waarbij duurzaam bouwen, met name wat betreft circulariteit en het toepassen van natuurlijke materialen, een belangrijke rol heeft gespeeld tijdens het gehele ontwerpproces.
Het betreft de volgende projecten:

          - Nieuwbouw Universitair Psychiatrisch Centrum in Groningen
          - Uitbreiding Campus in Geel
          - Uitbreiding Bassischool en Leefgroepen in Hasselt
          - Uitbreiding OBC Bemmel

Op deze pagina wordt onder het kopje 'projectdetails' specifiek het project 'Uitbreiding Basisschool en Leefgroepen in Hasselt' verder toegelicht. 

Opgave
De uitbreiding van de basisschool en leefgroepen vormt onderdeel van een uitgebreider complex, bestaande uit verschillende onderwijs- en woonzorgfuncties. De doelgroep van deze uitbreiding bestaat uit kinderen en jongeren met een vorm van autisme en/of een auditieve beperking of taal- of spraakstoornis. De opgave bestaat zowel uit sloop, renovatie als nieuwbouw. In totaal omvat het plan zes leefgroepen à twaalf bewoners en 51 klaslokalen, inclusief de daarbij behorende nevenfuncties zoals polyvalente ruimtes.

Overzichtelijk avontuur
De doelgroep van deze opgave heeft specifieke behoeften. Zo is het voor de mensen met autisme over het algemeen gewenst om niet te veel prikkels te ontvangen omdat zij extra snel overprikkeld kunnen raken. Echter is het ook niet gewenst om in een te prikkelarme omgeving te verblijven, omdat dit ook niet bevorderend is voor een goede ontwikkeling. Om die reden is er gezocht naar een architectonische oplossing die zowel overzichtelijk (prikkelarm) als avontuurlijk is.

De overzichtelijkheid is op verschillende niveaus en aspecten doorgevoerd, bijvoorbeeld: de duidelijke configuratie van gebouwen waarbij bestaande bouw onderdeel uitmaakt van het geheel; een hoofdas door het gebied dat de verschillende buitenruimtes logischerwijs met elkaar verbindt; een architectuurtaal dat bestaat uit herhaling van elementen en waaruit functies duidelijk af te lezen zijn; een logische verdeling van functies binnen de gebouwen. Het avontuurlijke zit juist vooral in de kleinere details verwerkt, zoals de verspringende terrassen bij de leefgroepen en de vele speelse elementen in de buitenruimtes.

Minimale footprint
Het ontwerp is zo opgezet dat zowel de uitbreiding van de bassischool als leefgroepen drie bouwlagen omvat. Hierdoor wordt er een zo klein mogelijke footprint gerealiseerd en blijft er veel buitenruimte over. Daarmee kan de verharding in het gebied klein worden gehouden, waardoor regenwaterinfiltratie verspreid zal plaatsvinden en er veel ruimte is voor vegetatie. Om de verharding nog verder terug te dringen, worden de platte daken van de bassischool uitgevoerd als sedumdak.

Spelen in het groen
De buitenruimtes worden zo veel als mogelijk met vegetatie uitgevoerd. Uiteraard dienen goed begaanbare verharde paden vanwege mobiliteit gerealiseerd te worden, net zoals pleinen waar de kinderen kunnen sporten en pauze kunnen houden. De rest van de omgeving wordt voorzien van beplanting waaronder een variëteit aan grassen, struiken en bomen. De natuurlijke elementen vormen tevens de speelelementen voor de kinderen. Zo wordt er een doolhof voorzien bestaande uit halfhoge struiken, en kan een configuratie van keien als klimrots gebruikt worden. Ook de speeltoestellen zijn gemaakt van natuurlijke materialen zoals boomstammen. Zo ontstaat er een korte connectie tussen de kinderen en de natuur.

Bamboe gevelbekleding
Ook in de architectonische uitwerking is er de keuze voor natuurlijke, circulaire materialen gemaakt. Dit komt met name duidelijk naar voren in het gekozen gevelmateriaal. Daar waar bij de laatste nieuwbouw in het gebied al voorzichtig wordt afgeweken van steenachtig materiaal in de vorm van een combinatie van baksteen met houten gevelbekleding, is er bij dit ontwerp gekozen voor een complete gevelbekleding van natuurlijk materiaal. De materiaalkeuze borduurt voort op de houten gematerialiseerde uitstraling, maar dan met de toepassing van bamboe gevelpanelen. De bamboe heeft een vriendelijke en rustgevende uitstraling, hetgeen uiterst geschikt is voor de doelgroep die hier verblijft.

Bamboe wordt als bouwmateriaal momenteel nog niet zo veel als hout toegepast terwijl bamboe juist een nog duurzamer materiaal is. Dit komt onder andere door de hoge snelheid waarmee bamboe groeit en het feit dat na de oogst bamboe weer zonder problemen verder kan groeien. Hierdoor is er een relatief klein oppervlakte nodig om bamboe te kunnen verbouwen waardoor veel ruimte voor vrije natuur overblijft. Verder kent bamboe een behoorlijk lange levensduur en heeft het weinig onderhoud nodig om in goede conditie te blijven. Het bamboemateriaal heeft een sterkte dat zelfs kan worden vergeleken met tropisch hardhout. Bovendien kan bamboe eenvoudig hergebruikt worden waarmee het bijdraagt aan een circulaire wereld.

Hieronder vindt u downloads die behoren bij het project.